Barbara Major

Ogród zaklęty

Wystawa W ogrodzie prezentuje dzieła artystów czeskich i polskich, uprawiających różne dziedziny sztuki. W kontekście wystawy i jej tematu istotny jest dla nas czasownik „uprawiać”. Termin, pierwotnie odnoszący się do uprawiania roli, pochodzący od łacińskiego culivare, z czasem nabrał mocy oznaczania wszystkiego, co pochodzi od człowieka. Cultura to uprawa, hodowla, kształcenie, od celere, czyli pielęgnowania i zamieszkiwania. Uprawianie wiąże się więc z zamieszkiwaniem, działaniem – kształtowaniem.

Ogrody są wynikiem nadawania kształtu naturze i jako takie są swoistymi dziełami sztuki – systemami ekspresji, które powinny być traktowane podobnie jak na przykład muzyka czy malarstwo. Ogród jest tym rodzajem sztuki, który zamienia środowisko w miejsca zawierające ludzkie zamiary, wyobrażenia, emocje, reprezentacje związane z naturą. Ogród to przestrzeń ujarzmienia natury, staje się ona tutaj ukształtowaną materią, kiedy tworzywo wyzwala się z nadanych form, mówimy, że miejsce „dziczeje”, wymaga uporządkowania. Jarosław Marek Rymkiewicz w książce Myśli różne o ogrodach przytacza wielki osiemnastowieczny spór o kształt ogrodów, w który zaangażowały się wielkie umysły ówczesnej epoki, między innymi: Voltaire, Rousseau, Kant, Herder, Goethe, Schiller, Krasicki i Karpiński. Powaga tej batalii, jak słusznie zauważa Rymkiewicz, wskazuje na metamorfozę modelu natury, a nie na kłótnię o formę klombów.

Na wyobraźnię, emocje i działania ludzi wywodzących się z kręgu kultury europejskiej wpływają rozliczne obrazy-symbole ogrodu. Z jednej strony jest to oczywiście ogród rajski,  miejsce nie z tego świata, który człowiek utracił, źródło tęsknoty i nostalgii. Z drugiej zaś strony to Arkadia, zielona, szczęśliwa kraina, nie pozbawiona jednak melancholii. Ogrody odzwierciedlały harmonię i uporządkowanie - modelem jest w tym wypadku ogród francuski - lub nieokiełzanie natury, tak jak XVIII ogród angielski. W wieku dziewiętnastym ogród uległ metamorfozie, w Arkadii uwypuklono melancholię, z miejsca szczęśliwego przeistoczył się w miejsce smutku, czasami grozy, ogrodami stały się również cmentarze.

Ogród ukształtowany przez człowieka, ale jednak z materii nieprzewidywalnej, samej natury, jest sferą pomiędzy dwiema domenami: ludzką i nie-ludzką. Miejsce „pomiędzy” charakteryzuje łączenie opozycji: natura/kultura, życie/śmierć, miłość/nienawiść, ludzkie/nieludzkie, piękno/brzydota, zewnętrzny/wewnętrzny itd. „Pomieszanie” kategorii ucieleśnia się w rozlicznych figurach symbolicznych: bezpośrednio w samym ogrodzie oraz ogrodzie – metaforze/obrazie  stanów ducha i rzeczy.

Dzieła zaprezentowane na wystawie wprowadzają nas w pewną grę wyobraźni wokół ogrodu, skłaniają do poszukiwania tropów i odniesień i jednocześnie wskazują na ich obfitość i różnorodność.

Wernisaż wystawy w praskiej Galerie 9 odbył się 1 czerwca 2016 r.
Wystawa bedzie kolejno prezentowana w Miejskiej Galerii Sztuki w częstochowie (lipiec – sierpień 2016) oraz w BWA w Kilelcach (luty 2017)

Artyści zaproszeni przez Galerie 9 w Pradze.

1. Abramjan Tigran (Praga)
2. Alexandrov Gennadij (Praga)
3. Buzu Teodor (Tabor)
4. Manina Zdeněk (Kladno)
5. Navrátilová Petra (Praga)
6. Pergler Tomáš (Praga)
7. Růžičková Zuzana (Praga)
8. Tesařová Hana (Praga)
9. Tomík František (Praga)
10. Vojtová Lenka (Praga)
11. Věra Sedláková  (Praga)

Artyści zaproszeni przez Miejską Galerię Sztuki w Częstochowie:

1. Anna Glińska – Kupczyk (Częstochowa)
2. Agnieszka Mitura - Bagińska (Węglowice/Częstochowa)
3. Adam Pociecha (Katowice)
4. Aleksandra Prusinowska (Gdynia)
5. Jacek Sztuka (Częstochowa)
6. Barbara Szyc (Częstochowa)
7. Ślosarska Matylda (Częstochowa)
8. Paweł Warchoł (Oświęcim)
9. Zdzisław Wiatr (Radomsko/Częstochowa)

 Artyści zaproszeni przez Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach:

1. Marek Wawro  (Kielce)
2. Stanisława Zacharko - Łagowska (Kielce)